EFFECTIEVE (DIGITALE) DIDACTIEK
Begrijpen hoe de hersenen werken, is begrijpen hoe je ze kunt beïnvloeden om het leren te bevorderen.
Om de focus gericht te houden, gebruiken we hier een eenvoudige tekening van de hersenen.
Wil je echt een kijkje nemen waar die hersendelen zich specifiek bevinden? (3D Brain (brainfacts.org)
In het werkgeheugen komt nieuwe informatie binnen.
Om tot leren te komen moeten er verbindingen gelegd worden met het langetermijngeheugen en de voorkennis. Dat zijn de kennisschema’s die daar al aanwezig zijn.
Deze verbindingen komen niet tot stand door passief te horen of lezen, wel door actief op te halen of te graven in het langetermijngeheugen: Wat weet ik al of nog over een bepaald onderwerp?
Hoe meer verbindingen we leggen tussen beide hersendelen, hoe meer de paden uitgroeien tot echte snelwegen, waardoor iets geleerd (extrinsiek) of geautomatiseerd (intrinsiek) is.
(tip: klik op de afbeelding, mocht dat nog niet gebeurd zijn)
De Thalamus (prikkelcentrum) is de plek waar de verschillende zintuiglijke prikkels verdeeld worden naar de verschillende hersendelen.
Die prikkels kunnen extern (uit de omgeving) en intern (uit het lichaam) zijn.
Hoe meer zintuiglijke prikkels gunstig zijn voor datgene wat geleerd moet worden, hoe sterker en intenser de neurale verbindingen worden en hoe meer kans dat het werkgeheugen de juiste informatie binnenhaalt.
Prikkels die afleiden hou je best beperkt en prikkels die de focus richten, zet je optimaal in.
In het belonings- en het emotiecentrum kan bij positieve of onverwachte ervaringen meer dopamine vrijkomen.
In een schoolse context is dat o.a. bij vertrouwen krijgen, succes of een veilig gevoel ervaren, maar ook nieuwsgierigheid opwekken of een verrassende wending in de les …
Dopamine is een stof (neurotransmitter) die zorgt voor beter transport van informatie tussen de neuronen (informatiedragers) in de verschillende hersengebieden.
Met een beetje dopamine gaat het leggen van neurale verbindingen tussen werkgeheugen en langetermijngeheugen dus beter. Of anders gezegd, krijg je een sterker leersignaal dat leidt tot sterkere hersenactiviteit.
De effectieve didactische principes zijn gestoeld op deze kennis over het brein. Heel vaak wordt vanuit het buikgevoel een aantal van die principes toegepast. Misschien zijn er wel een aantal praktijken die minder stroken met dit inzicht. Daarom dagen we je uit om het gesprek aan te gaan met jezelf, met je collega over effectieve didactische principes die verband houden met de werking van de hersenen. Om het gesprek op gang te trekken, schotelen we je 8 vragen voor. Bij iedere vraag vind je ook achtergrondinformatie en voorbeelden.
Tip: Ga met je muis over de pulserende, grijze tooltip voor meer info.
Bronnen
Hersenstichting.nl: anatomie van de hersenen
Researchgate.net: Position of the limbic basal ganglia relative to the extrapyramidal basal ganglia and hippocampus. (Position of the limbic basal ganglia (centromedial amygdala, extended… | Download Scientific Diagram (researchgate.net))
Wetenschap.infonu.nl: neurotransmitter dopamine (Neurotransmitter: dopamine | Wetenschap: Anatomie (infonu.nl))
Kijkinjebrein.nl: hersenontwikkeling
Kijkinjebrein.nl: leren
6 breinprincipes. BCL instituut (Breinleren: ontdek de 6 Breinprincipes | BCL Instituut)
Hoe werkt motivatie? Marianne Meire (Motivatie-een-leerling-wil-vertrouwen-voelen.pdf (psycholooghengelo.nl))
Alferink, L. A., & Farmer-Dougan, V. (2010). Brain-(not) based education: Dangers of misunderstanding and misapplication of neuroscience research. Exceptionality, 18(1), 42–52. https://doi.org/10.1080/09362830903462573
excel.thomasmore.be: Leren als een gesofisticeerd proces: een paar bijzonderheden van het menselijk geheugen. Tim Surma
